Alles met mate: ICT- en leesprestaties van Nederlandse 15-jarigen
Doelstelling
Dit onderzoek uit 2020 brengt in kaart hoe de beschikbaarheid van ICT-middelen, het gebruik van ICT op school en thuis, en de houding van leerlingen tegenover ICT samenhangen met de digitaal gemeten leesprestaties van Nederlandse 15-jarigen. Daarbij werd gekeken naar gegevens uit PISA 2015.
Onderzoeksopzet
Voor dit onderzoek zijn in 2020 de gegevens van 5.183 Nederlandse leerlingen geanalyseerd die deelnamen aan PISA 2015. De onderzoekers gebruikten vragenlijsten over ICT-gebruik, ICT-houding en digitale leesvaardigheidstests. Er is gecorrigeerd voor achtergrondkenmerken zoals geslacht en sociaaleconomische status.
Door wie?
Het onderzoek is uitgevoerd door Joyce Gubbels, Nicole M. Swart en Margriet A. Groen, verbonden aan het Dutch Center for Language Education van de Radboud Universiteit.
Opvallende conclusies
- Leerlingen met een matige toegang tot ICT-middelen en een matig gebruik van ICT op school of thuis voor schoolwerk presteerden het best op digitale leestaken.
- Overmatig gebruik van ICT, zowel voor schoolwerk als voor vrije tijd, hangt samen met lagere leesprestaties.
- Een matige interesse in ICT is positief gerelateerd aan leesprestaties, maar een extreem hoge interesse juist niet.
- Leerlingen die veel autonomie ervaren in hun gebruik van ICT, scoren hoger op digitale leesvaardigheid.
- De invloed van sociaaleconomische achtergrond en geslacht blijft aanzienlijk: meisjes en leerlingen uit hoger opgeleide gezinnen scoren beter op digitale leestaken.
Aanbevelingen
- Stimuleer matig gebruik van ICT, zowel op school als thuis, in plaats van maximaal gebruik.
- Bevorder kritisch en doelgericht gebruik van ICT in plaats van vooral recreatief gebruik.
- Ondersteun leerlingen in het ontwikkelen van ICT-autonomie en kritisch denken over hun mediagebruik.
- Houd rekening met verschillen in achtergrond: interventies kunnen gericht worden ingezet om ongelijkheid te verminderen.
- Focus in het beleid en de onderwijspraktijk niet alleen op het aanbieden van meer middelen, maar juist op het effectief en bewust inzetten ervan.
Wetenschapscollege
Dit onderzoek is een belangrijke bron bij het wetenschapscollege 1 over taal en lezen als fundament voor digitale geletterdheid. In onze serie wetenschapscolleges combineren we inspiratie uit de praktijk met wetenschap om inzicht en handvatten te bieden over digitale geletterdheid. Meer weten? Bekijk het wetenschapscollege 1.
