Digitale vaardigheden: een onderzoeks- en beleidsagenda
Doelstelling
In het rapport ‘Digitale vaardigheden: een onderzoeks- en beleidsagenda’ brengen de onderzoekers de huidige en toekomstige eisen aan digitale vaardigheden in beeld. Ze beschrijven welke vaardigheden nodig zijn om volwaardig deel te nemen aan de digitale samenleving, hoe deze vaardigheden samenhangen met traditionele geletterdheid en welke uitdagingen nieuwe technologieën zoals AI en het Internet of Things (IoT) met zich meebrengen. Daarnaast formuleren ze aanbevelingen voor onderzoek en beleid, gericht op een inclusieve digitale samenleving.
Onderzoeksopzet
Het rapport is gebaseerd op een analyse van bestaande literatuur, juridische kaders en empirische gegevens uit Nederland.
Door wie?
Dit onderzoek is uitgevoerd door het Centrum voor Digitale Inclusie van de Universiteit Twente en geschreven door prof. dr. Alexander van Deursen en prof. dr. Ellen Helsper.
Opvallende conclusies
- Digitale vaardigheden (anders dan de vier domeinen van digitale geletterdheid) bestaan in dit onderzoek uit vier domeinen: operationele vaardigheden, informatievaardigheden, communicatievaardigheden en contentcreatievaardigheden.
- Zowel functionele vaardigheden (bijvoorbeeld het gebruik van apparaten) als kritische vaardigheden (zoals het beoordelen van de betrouwbaarheid van informatie) zijn belangrijk.
- Traditionele geletterdheid vormt een belangrijke basis voor het ontwikkelen van digitale vaardigheden.
- De opkomst van AI en IoT vraagt om nieuwe vaardigheden, zoals begrip van algoritmes, dataveiligheid en ethische reflectie.
- Digitale ongelijkheid blijft bestaan en hangt sterk samen met opleidingsniveau en sociaaleconomische status.
- Zonder gerichte interventies zal technologische vooruitgang bestaande ongelijkheden vergroten.
Aanbevelingen
- Stimuleer zowel functionele als kritische digitale vaardigheden: iedereen moet veilig, bewust en effectief kunnen omgaan met technologie.
- Koppel programma’s voor digitale vaardigheden altijd aan programma’s voor het verbeteren van traditionele geletterdheid.
- Investeer in vaardigheden die nodig zijn in een AI- en IoT-gedreven samenleving, zoals inzicht in datawerking en ethische afwegingen.
- Ontwikkel beleid en interventies op basis van goed onderzoek en afgestemd op specifieke doelgroepen en contexten.
- Bevorder inclusieve technologische ontwikkeling en maak AI- en IoT-systemen transparanter en toegankelijker voor iedereen.
Wetenschapscollege
Dit onderzoek is een belangrijke bron bij het wetenschapscollege 1 over taal en lezen als fundament voor digitale geletterdheid. In onze serie wetenschapscolleges combineren we inspiratie uit de praktijk met wetenschap om inzicht en handvatten te bieden over digitale geletterdheid. Meer weten? Bekijk het wetenschapscollege 1.
