Hoe leerlingen bronnen beoordelen: historisch en online vergeleken

Doelstelling

In dit onderzoek verkennen de onderzoekers of er een samenhang is tussen hoe leerlingen in leerjaar drie van het voortgezet onderwijs de betrouwbaarheid van historische bronnen beoordelen en hoe ze dat doen bij internetbronnen. Daarnaast bekijken de onderzoekers hoe leerlingen en docenten geschiedenis de bruikbaarheid van deze vaardigheid buiten de geschiedenisles ervaren.

Onderzoeksopzet

Het onderzoek bestaat uit een combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. 112 leerlingen voerden twee vergelijkbare taken uit: één met historische bronnen en één met internetbronnen. Daarbij beoordeelden ze de betrouwbaarheid van verschillende soorten bronnen. Daarnaast werden interviews gehouden met acht leerlingen en acht docenten geschiedenis over hun opvattingen over het gebruik van deze vaardigheid in andere contexten.

Door wie?

Het onderzoek is uitgevoerd door Maartje van der Eem en Jannet van Drie (Universiteit van Amsterdam), Saskia Brand-Gruwel (Zuyd Hogeschool en Maastricht University) en Carla van Boxtel (Universiteit van Amsterdam).

Inhoud

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat:

• Leerlingen gemiddeld even laag scoren bij het beoordelen van historische bronnen en internetbronnen.
• Er een matige samenhang is tussen prestaties op beide soorten taken.
• Leerlingen in beide contexten vergelijkbare criteria gebruiken, zoals aandacht voor de maker, het doel en het gebruikte bewijs.
• Leerlingen deze overlap meestal niet expliciet herkennen of benoemen.
• Docenten wel zien dat deze vaardigheid ook relevant is voor online informatie, maar dit niet altijd expliciet maken in hun lessen.

Conclusies en aanbevelingen

De onderzoekers concluderen dat er sprake is van een beperkte, impliciete transfer van vaardigheden uit het geschiedenisonderwijs naar het beoordelen van online informatie. Leerlingen passen vergelijkbare criteria toe, maar zijn zich onvoldoende bewust van de samenhang tussen beide contexten. Het onderzoek suggereert dat het geschiedenisonderwijs een geschikte plek is om explicieter aandacht te besteden aan het beoordelen van internetbronnen, door overeenkomsten en verschillen tussen historische bronnen en online informatie zichtbaar te maken.

Ga naar het onderzoek