(On)gezond schermgebruik?!

We zijn de hele dag bezig met media. Schermen en andere apparaten vragen veel onze aandacht. Dat heeft effect op ons. Media kunnen ons prikkelen, in beweging brengen, aan het denken zetten, in verbinding brengen met anderen en zorgen voor ontspanning. Maar ze zijn tegelijkertijd ook een bron van onrust, kunnen verslavend zijn en zelfs zorgen voor fysieke en psychische klachten.

Om media optimaal te gebruiken en je fysiek, mentaal en sociaal gezond te voelen, is het belangrijk dat je bewust met je mediagebruik omgaat. En grip houdt op je eigen schermgebruik. Want alleen dan benut je digitale media om het beste uit jezelf te halen. Dat noemen we digitale balans.

Ook ik, als professional op het gebied van digitale geletterdheid, worstel daarmee. Ik weet hoe belangrijk het is dat ik het goede voorbeeld geef aan mijn kinderen. Ik ben mij bewust van het belang van goed voor mezelf zorgen, door op een werkdag ook buiten een rondje te lopen. En toch… lukt het me in drukke tijden, zoals nu met de voorbereidingen voor MediaMasters, niet om mijn eigen digitale balans te bewaken. En zit ik te veel en te lang achter een scherm.

Ik ben daarin zeker geen uitzondering. Vier op de tien volwassenen geeft aan dat ze hun schermgebruik niet kunnen aanpassen op het moment dat ze het zelf ongezond vinden. Bij jongeren is dat nog meer. En volwassenen en jongeren geven beiden aan dat zij door hun schermgebruik minder productief zijn dan ze zouden willen (Mediawijsheid in 2023, Kantar Public). Digitaal in balans zijn is moeilijk.

Toch denk ik dat ’m daarin de crux zit. Ik weet dat ik uit balans ben. En zodra het weer kan, ga ik wandelen in mijn lunchpauze. En in real life met collega’s afspreken in plaats van in een online videobelafspraak. En dat is ook wat we dit jaar met de campagne de Week van de Mediawijsheid en met MediaMasters in de klas willen bereiken; dat kinderen en volwassenen zich bewust(er) worden van hoe belangrijk die digitale balans is. Dat je voelt wanneer je uit balans bent. En wat je daar dan vervolgens aan kunt doen.

Tips & tools voor (meer) digitale balans:

• Benieuwd hoeveel tijd jij achter een scherm vertoeft? Houd een bepaalde periode een digi-dagboekje bij waarin je je schermgebruik op papier zet. Schrijf vervolgens op wat het je oplevert en wat het je kost. Wat vind je daarvan? Wil of kun je deze schermactiviteiten vervangen door schermvrije alternatieven? Help jezelf door tijdslimieten in te stellen en vaste afspraken te maken over wanneer je weggaat en wegblijft van je scherm.
• Schrijf je groep 5/6/7/8 in voor de serious game MediaMasters.
• Om ouders, opvoeders en professionals te helpen balans te vinden in en bewust te zijn van hun mediagebruik, ontwikkelden het Trimbos-instituut en Netwerk Mediawijsheid een denkraam: het Digitale Balansmodel.
• De Wijzer in Digitale Balans biedt professionals houvast om kinderen, leerlingen en/of cliënten te ondersteunen bij het vinden van een gezonde digitale balans.
• Behandel in je klas (po) deze Nieuwsbegrip-les over digitale balans.
• Bekijk de speciale inspiratiegids met mooie initiatieven van organisaties die iets hebben ontwikkeld rondom digitale balans.