Internationaal peilingsonderzoek digitale geletterdheid ICILS 2023
Doelstelling
Hoe goed zijn onze leerlingen in het voortgezet onderwijs voorbereid op de digitale toekomst? ICILS (International Computer and Information Literacy Study) onderzoekt elke vijf jaar de digitale geletterdheid van jongeren wereldwijd. Het biedt zo waardevolle inzichten in de rol van onderwijs bij de ontwikkeling van deze vaardigheden. In het onderzoek worden de resultaten in Nederland vergeleken met die van 34 andere landen. Met als doel de digitale geletterdheid van jongeren wereldwijd in kaart te brengen. De opgedane inzichten kunnen worden ingezet bij de verdere ontwikkeling van onderwijsbeleid.
Respondenten
Aan dit onderzoek deden 47 Nederlandse scholen mee, variërend van praktijkonderwijs tot het vwo. In totaal namen 1.288 tweedeklassers en 300 leraren deel aan het onderzoek. Ook zijn 31 schoolleiders en 32 ict-coördinatoren bevraagd.
Opvallende conclusies
- Het merendeel van de leerlingen heeft slechts basale vaardigheden op het gebied van computer- en informatiegeletterdheid. Hun gemiddelde score is niveau 1, terwijl niveau 2 het basisniveau is. Eén op de drie scoort onder niveau 1 en heeft moeite met het bedienen van een computer. Op het gebied van computationaal denken behalen Nederlandse leerlingen wel gemiddeld het basisniveau (niveau 2), maar internationaal gezien scoren ze lager dan bijna alle andere OESO-landen. Computationeel denken (of computational thinking) is het vermogen om complexe problemen op te lossen met behulp van computers.
- De niveauverschillen komen vooral door de verschillen in onderwijstypes. Zo scoren leerlingen in het praktijkonderwijs een stuk lager dan in de andere onderwijstypes. Vwo-leerlingen scoren het hoogst.
- De ict-infrastructuur op Nederlandse scholen is ruim voldoende. Leerlingen hebben dagelijks toegang tot ict en tonen vertrouwen in hun vaardigheden.
- Nederlandse schoolleiders hechten evenveel belang aan digitale geletterdheid als schoolleiders in de andere 34 landen. Nederlandse leraren schatten hun ict-vaardigheden in als redelijk. Wel besteden zij relatief weinig aandacht aan professionalisering op het gebied van ict-vaardigheden.
- Digitale geletterdheid van leerlingen wordt belangrijk geacht. Alleen besteden Nederlandse leraren hier weinig aandacht aan, vooral op het gebied van computational thinking. Tijdsgebrek belemmert de integratie van ict in de lessen.
Aanbevelingen
- Het niveau van digitale geletterdheid hangt sterk samen met leesvaardigheid en onderwijsniveau. Leerlingen moeten over een sterke leesvaardigheid beschikken om goed te kunnen navigeren in het online landschap.
- De ict-vaardigheid van leraren vraagt om meer aandacht. Vergeleken met andere OESO-landen doen Nederlandse leraren relatief weinig aan professionalisering. Ze zien daar ook wat minder de noodzaak van in.
Toekomstige beleidsmaatregelen kunnen mogelijk bijdragen aan betere resultaten in de komende jaren. Zoals integratie van digitale vaardigheden in het curriculum door middel van de nieuwe kerndoelen en verdere professionalisering van leraren.
