Het leereffect van een digitaal woordenboek samenstellen
Wat is het?
Heeft het opschrijven en omschrijven van geleerde woorden in een digitaal woordenboek enig effect op de ontwikkeling van digitale geletterdheid en op het dieper en actiever leren van woorden? Kennisrotonde geeft antwoord op deze vraag. Steeds meer scholen proberen namelijk digitale geletterdheid vakoverstijgend aan te bieden. Leerlingen een digitaal woordenboek laten samenstellen is een manier om taalonderwijs aan digitale geletterdheid te koppelen. Uit onderzoek komt alleen niet naar voren wat de leeropbrengsten van deze activiteit zijn. Het is dus onbekend of een digitaal woordenboek samenstellen bijdraagt aan digitale vaardigheden of woordenschatwerving.
Bewezen effect
Uit onderzoek blijkt dat leerlingen hun woordenschat vooral ontwikkelen door veel te lezen. Als leerlingen instructie krijgen in hoe je woordbetekenissen kunt afleiden uit teksten, zijn ze daarbij geholpen. Volgens een expert in taalonderwijs ligt de combinatie van een woordenboek samenstellen en woordenschatverwerving niet voor de hand als het gaat om het leren van nieuwe woorden. Want: een woordenboek is een leermiddel en geen activiteit. Vooral als leerlingen hun digitale woordenboek samenstellen door te knippen en plakken, leren ze daar weinig van. Een mini-encyclopedie maken lijkt de expert iets kansrijker. Wanneer leerlingen een webtekst schrijven en een afbeelding daarbij zoeken, beklijft het woord beter.
Wat heb je eraan in de praktijk?
Als je digitale geletterdheid aan lezen en schrijven wilt verbinden, wil je graag weten welke aanpak werkt. Volgens onderzoekers liggen er kansen als je de leerdoelen naast elkaar legt en met elkaar verbindt. Er is immers veel overlap. Bijvoorbeeld bij het vak Nederlands. In groep 8 moeten leerlingen informatie kunnen opzoeken in naslagwerken zoals woordenboeken. In de onderbouw van het voortgezet onderwijs (vo) doen ze dat op internet of in de schoolbibliotheek. Zodat ze aan het eind van het vo de betrouwbaarheid van bronnen kunnen beoordelen. Bij digitale geletterdheid is het ook belangrijk dat leerlingen multimediale teksten kritisch lezen. Ze moeten deze op waarde kunnen schatten en interpreteren.
Voor wie is het?
Voor leraren in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs.
