Digitaal lezen
Doelstelling
Welke invloed hebben digitale middelen op de kwaliteit van lezen? Zorgen digitale media inderdaad voor ontlezing? Of zitten er – als het om lezen gaat – ook positieve kanten aan het gebruik van tablets, smartphones en e-readers?
In zijn proefschrift 'Digitaal lezen, anders lezen? De technologische lees(r)evolutie in empirisch perspectief' vergelijkt Niels Bakker, van Stichting Lezen en de Vrije Universiteit Amsterdam, papieren boeken en digitale apparaten om te achterhalen of bepaalde aannames over digitale geletterdheid en leesonderwijs kloppen.
Respondenten
1.301 Nederlanders van 13 jaar en ouder namen deel aan dit enquête-onderzoek.
Door wie?
Niels Bakker, Stichting Lezen en de Vrije Universiteit Amsterdam.
Opvallende conclusies
- Digitale apparaten leiden tot minder lineair lezen en tot meer ‘taskswitchen’ tijdens het lezen. Dit geldt voor het lezen van boeken vanaf een tablet, smartphone, laptop en personal computer in vergelijking tot papier.
- Vooral het diep lezen – dat de leesvaardigheid bevordert en nodig is om te kunnen functioneren in de maatschappij – staat onder druk. De e-reader is een positieve uitzondering hierop. Deze biedt wel ruimte voor diep lezen.
- Digitale middelen kunnen ondersteunend zijn in het taal- en leesonderwijs, maar dan moeten ze wel op de juiste manier worden ingezet.
Aanbevelingen
- Probeer tegemoet te komen aan het feit dat lezers in de praktijk zowel diepgaand als oppervlakkig lezen. Help lezers effectief en efficiënt te variëren in verschillende manieren van lezen. Stimuleer ze bijvoorbeeld alleen hyperlinks te gebruiken die inhoudelijk aansluiten op de tekst. Deze manier van ‘taskswitchen’ ondersteunt de leeservaring.
- Laat leerlingen grasduinen door boeken. Dit draagt bij aan het kiezen van een boek, dat vervolgens van begin tot eind gelezen wordt.
- Maak leerlingen er bewust van dat ze op basis van hun leesmotief en leesdoel een leesmedium kunnen kiezen. Een boek of e-reader is aan te raden als je een boek diepgaand willen lezen. Heb je behoefte aan meer interactiviteit omdat je tijdens het lezen bijvoorbeeld extra bronnen wilt zoeken? Dan leent een tablet zich daar beter voor.
